วันนี้นั่งอ่านหนังสือเล่มนี้หน้าแรกตอนบ่ายสองกว่า ๆ นั่งอ่านรวดเดียวจบเลยเมื่อหัวค่ำหลังทานข้าวเย็น … ก็ไม่เลวนะ
“ปัญญาจักรวาล” หรือ “Present” เป็นเล่มที่สี่ในซีรีย์ ปัญญา ของ ภิญโญ ไตรสุริยธรรมา โดยเล่มที่หนึ่งและสอง คือ ปัญญาอนาคต และปัญญาอดีต เคยเอามาเล่าสู่กันฟังละ เล่มที่สาม คือ ปัญญาหนึ่งถึงร้อยหมื่น (เล่มนี้ก็อ่านละ เดี๋ยวไว้มาเล่าให้ฟัง)
Present: ปัญญาจักรวาล
วันนี้มาพูดถึง “ปัญญาจักรวาล” ก่อนละกัน
ที่อ่านดู รู้สึกว่า เล่มนี่จะออกแนวปรัชญามากกว่าเล่มอื่น ๆ อ่านไปต้องคิดตามไปเรื่อย แล้วมันจะอิน … แต่ก็เข้าใจยากอยู่นะ เพราะเหมือนว่า เอาเรื่องนู้นมาเชื่อมกับเรื่องนี้ … คิดว่า ก็คงต้องใช้จินตนาการแหละนะ
The Beginning
เริ่มต้น ผู้เขียนก็แตะเรื่องต้นกำเนิดของจักรวาลก่อน แต่เป็นการพูดถึงตำนานเล่าของสุริยเทพีของญี่ปุ่น แล้วไปแตะตำนานใกล้เคียงกันของเต๋า ไปจนถึงคัมภีร์ไบเบิล … ตรงนี้ก็เริ่มคิดว่า หนังสือเล่มนี่ จะพูดถึงอะไรจริง ๆ กันแน่
อ่านไปเรื่อย ๆ ก็จับใจความได้ว่า มันเป็นเรื่องของจิตใจของมนุษย์ครับ และได้ตั้งคำถามว่า เราคือใคร คุณค่าที่แท้จริงของเราคืออะไร และเราเกิดมาด้วยเหตุผลอะไร
The Connections
ผู้เขียน ได้นำเรื่องราวต่าง ๆ มาเล่า ไม่ว่าจะเป็นของ ขงจื่อ คานธี มหาภารตะ ที่มีกฤษณะและอรชุนเป็นตัวหลัก รวมถึงพระเจ้าอโศกมหาราช กษัตริย์ผู้กลับใจ พระเยซู และพระพุทธเจ้า มาร้อยเรียงเพื่อโยงให้เราเข้าใจได้ว่า แค่เราเปิดใจ แสงสว่างจะเข้ามา และปัญญาแห่งจักรวาลอันสดใหม่จะปรากฏ
แต่ … ปัญหาของมนุษย์เดี๋ยวนี้ก็คือ การมีจิตใจที่หลงไปกับสงคราม การเปรียบเทียบ การแข่งขัน การต่อสู้ การใช้เวลาหาเงินทอง หาอำนาจ หาชื่อเสียง โดยไม่มีคุณค่าและความหมายที่แท้จริงในจิตใจ
ดังนั้น ตอนนี้ก็น่าจะถึงเวลาที่มนุษย์จะออกมาจากมุมมืด อย่าฝากความสุขของชีวิตไว้กับชื่อเสียง อำนาจ ที่ล้วนแต่เป็นมายา
Leaving the Dark Corner
ทำยังไง? ผู้เขียนยกตัวอย่างพระเจ้าอโศกมหาราชที่ทำสงครามขยายอาณาจักรไปเรื่อย แต่กลับดวงตาเห็นธรรม เมื่อเห็นซากศพทหารและประชาชนนอนตายเกลื่อนกลาด ซึ่งเป็นวินาทีที่ทำให้มนุษย์ผู้หนึ่งเปลี่ยนใจ … เป็นห้วงเวลาที่มนุษย์เชื่อมต่อกับจักรวาล ผ่านการระลึกได้ว่า เราเป็นใคร เกิดมาทำไม และคุณค่าของเราคืออะไร
สำหรับพระเจ้าอโศกมหาราชแล้ว การงานคือการสร้างผลบุญ ไม่ใช่การหาเงินทอง ชื่อเสียง แต่เป็นการสร้างประโยชน์ให้ตนเองและผู้อื่น ทำให้ตนเองอิ่มเอมใจจากการได้ช่วยเหลือผู้อื่น ซึ่งจริง ๆ ก็คือเป้าหมายของมนุษย์ในทุกศาสนา
ดังที่ คานธีกล่าวไว้ว่า “โลกมีทรัพยากรเพียงพอสำหรับทุกคน แต่ไม่เพียงพอสำหรับคนโลภเพียงหนึ่งคน“
What Else?
ยังมีอีกหลายเรื่อง หลายประเด็นที่น่าสนใจนะครับ รวมถึงเรื่องการศึกษาด้วย โดยผู้เขียนบอกว่า เด็กทุกคนคือดวงดาว ที่รอวันเปล่งแสงออกมา พ่อแม่ควรฟังเสียงพวกเขา ครูอาจารย์ควรลดเสียงลงบ้าง ขอเพียงแค่เด็ก ๆ มีธรรมนำหัวใจ แล้วเค้าจะเข้าใจในจักรวาล
ผู้เขียนยังนำคำกล่าวของขงจื่อมาเตือนใจด้วยว่า “เรียนรู้โดยไม่คิดนั้นสูญเปล่า คิดโดยไม่เรียนรู้นั้นอันตราย“
สุดท้ายนะครับ ส่วนตัวนะ คิดว่า “ปัญญาจักรวาล” เป็นหนังสืออีกเล่ม ที่อ่านแล้วให้แง่คิด ทำให้เปิดตา และที่สำคัญเปิดใจกับสิ่งที่เราอาจจะไม่เคยนึกถึงมาก่อน …